Θέμα Ομιλίας: Εις Άτοπον Ανάπτυξη
Υπάρχουμε, αναπτυσσόμαστε και δραστηριοποιούμαστε στο χώρο στις τρεις εκφάνσεις του: το φυσικό χώρο, το χώρο των επικοινωνιών και το χώρο των οικονομικό-κοινωνικών σχέσεων. Η διεθνής βιβλιογραφία τονίζει τη σημασία αυτού που διεθνώς ονομάζεται “place based development”, «τοποκεντρική ανάπτυξη».
Η Ελλάδα είναι ένας χώρος πολύπλοκος, νησιωτικός, ορεινός, με άνιση αστική ανάπτυξη, που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ένας ενιαίος χώρος, που χρήζει μιας ενιαίας αντιμετώπισης. Δυστυχώς οι πυλώνες της ανάπτυξης: το νέο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης λίγη λειτουργική σχέση έχουν μεταξύ τους και λίγο λαμβάνουν υπόψη τους το χώρο και τις ενότητες που το αποτελούν: μητροπολιτικές περιοχές, μεσαίες πόλεις, αγροτικές περιοχές, νησιωτικές περιοχές.
Μέχρι σήμερα δεν υπήρξε θεσμοθετημένη ή και άτυπη σχέση, χρονική ή/και ουσιαστική, μεταξύ αναπτυξιακού και χωροταξικού σχεδιασμού. Η μεταπολεμική ιστορία της ελληνικής χωροταξίας, με κάποιες εξαιρέσεις, είναι γεμάτη από χωροταξικά πτώματα και αυθαιρεσίες.
Περιφερειακή ανάπτυξη και χωροταξία κινούνται σε δύο παραλλήλους δρόμους με ελάχιστη επικοινωνία μεταξύ τους. Για να συμβάλει στην ανάπτυξη, ο χωροταξικός σχεδιασμός θα πρέπει να συνδεθεί με αυτή. Η ένωση αυτή θα πρέπει να εκφραστεί όχι με την παράλληλη εκπόνηση δυο διαφορετικών σχεδίων, αλλά με την υποχρεωτική ενσωμάτωση της χωρικής διάστασης στο Αναπτυξιακό Σχέδιο. Θα αποκτήσουμε χωροταξικό μόνο αν το ανεξάρτητο χωροταξικό καταργηθεί.
Όταν θέλουμε να προωθήσουμε μια καινοτομία στην Ελλάδα, ένα βασικό κυβερνητικό επιχείρημα είναι ότι «έτσι γίνεται στην Ευρώπη». Ας το κάνουμε λοιπόν όπως γίνεται στην Ευρώπη. Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η λεγόμενη χωροταξία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, βρίσκεται μαζί με τον αστικό σχεδιασμό στην ίδια Γενική Διεύθυνση, αυτή της Περιφερειακής Πολιτικής.
Ο ομιλητής
Ο Μάριος Καμχής σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ (1965-1970) και συνέχισε τις σπουδές του στη Χωροταξία και την Πολεοδομία στο Λονδίνο. Δίδαξε στο Τμήμα Σχεδιασμού της Architectural Association και το 1977 του απονεμήθηκε το PhD από το London School of Economics. Συνέχισε την έρευνά του, με υποτροφία Fullbright, στο Πανεπιστήμιο UCLA της Καλιφόρνια και το 1979 εκδόθηκε το βιβλίο του Planning Theory and Philosophy. Από το 1978 μέχρι και το 1984 εργάστηκε στην Αθήνα ως μελετητής σε θέματα πολεοδομίας, χωροταξίας και περιφερειακής ανάπτυξης. Ήταν επιστημονικός σύμβουλος στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας για θέματα περιφερειακής πολιτικής και συντονιστής της ομάδας για την κατάρτιση του Εθνικού Προγράμματος Ακτών. Από το 1985 μέχρι τον Απρίλιο του 2011 ήταν στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την περίοδο 2011-2015 Πρόεδρος της ΜΟΔ Α.Ε. Έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο George Mason στην Washington DC στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και στο ΤΜΧΠΠΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Το 2007 εκδόθηκε το βιβλίο του Η Ενοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου: ένα σχεδιαστικό εγχείρημα μεγάλης κλίμακας.